Patrick Clerens – EASE: Η αποθήκευση ενέργειας θα στηρίξει την ενεργειακή μετάβαση σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Συνέντευξη του Patrick Clerens, Γενικoύ Γραμματέα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Αποθήκευση Ενέργειας (EASE) στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων & στο ecopress.gr.
Τι είναι ο οργανισμός EASE και ποιες είναι οι δραστηριότητές του; Ποιος είναι ο λόγος ύπαρξης του EASE; Πώς μπορεί ο EASE να συμβάλει στην ανάπτυξη συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας και τεχνολογιών γενικότερα; Ποιο είναι το μελλοντικό όραμα του EASE;
Ο EASE (Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Αποθήκευση Ενέργειας) είναι ο κορυφαίος οργανισμός που υποστηρίζεται από μέλη και εκπροσωπεί οργανισμούς που δραστηριοποιούνται σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας της αποθήκευσης ενέργειας. Ο EASE προωθεί την ανάπτυξη της αποθήκευσης ενέργειας για την υποστήριξη της οικονομικά αποδοτικής μετάβασης σε ένα βιώσιμο, χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, και ασφαλές ενεργειακό σύστημα.
Ο EASE απαρτίζεται από περίπου 40 μέλη που αντιπροσωπεύουν εταιρείες κοινής ωφέλειας, προμηθευτές τεχνολογίας, ερευνητικά ιδρύματα, διαχειριστές συστημάτων διανομής και διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς. Τα μέλη συγκεντρώνουν σημαντική εμπειρία σε όλες τις σημαντικές τεχνολογίες αποθήκευσης και εφαρμογές. Αυτό μας επιτρέπει να δημιουργούμε νέες ιδέες και προτάσεις πολιτικής που είναι απαραίτητες για τη δημιουργία ενός ρυθμιστικού πλαισίου που θα υποστηρίζει την αποθήκευση.
Η υποστήριξη της ανάπτυξης και της χρήσης καινοτόμων τεχνολογιών αποθήκευσης και η προαγωγή ενός δίκαιου και προσανατολισμένου προς το μέλλον σχεδιασμού αγοράς που δημιουργεί ίσους όρους ανταγωνισμού για την αποθήκευση ενέργειας είναι και θα συνεχίσει να αποτελεί προτεραιότητα του EASE. Υπό το πρίσμα των αλλαγών που φέρνει το Πακέτο Καθαρής Ενέργειας (CEP) και η Πράσινη Συμφωνία της Ευρώπης (GreenDeal) όσον αφορά στην αναγνώριση της αποθήκευσης, οι προοπτικές για τον κλάδο της αποθήκευσης κατά το επόμενο έτος είναι πολύ θετικές. Θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε τον κλάδο αποθήκευσης διευκολύνοντας την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τεχνολογίες και εφαρμογές αποθήκευσης ενέργειας, τόσο μέσω των εσωτερικών Ομάδων Εργασίας και των Επιχειρησιακών Ομάδων του EASE όσο και μέσω της παγκόσμιας διάσκεψης για την αποθήκευση ενέργειας τον Οκτώβριο του 2020.
Λαμβάνοντας υπόψη το πλαίσιο της “Πράσινης Συμφωνίας της Ευρώπης” και του γενικού πλαισίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη μετάβαση στην ενέργεια, ποια είναι η άποψή σας για την αποθήκευση της ενέργειας, τον ρόλο της και τις προοπτικές της στο ευρωπαϊκό ενεργειακό τοπίο; Υπάρχει συγκεκριμένος ρόλος για τους καταναλωτές ή τις κοινότητες ώστε να επωφεληθούν από τις τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας κατά την ενεργειακή μετάβαση προς την παραγωγή βιώσιμης ενέργειας;
Ο EASE υποστηρίζει σθεναρά το όραμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όπως ορίζεται στην Πράσινη Συμφωνία της Ευρώπης. Πιστεύουμε ότι αυτή η πολιτική αποτελεί ένα τεράστιο βήμα προς τα εμπρός για την Ευρώπη και είμαστε πρόθυμοι να το δούμε να επιτυγχάνει. Είναι πολύ συναρπαστικό να συμβάλλουμε στην επίτευξη των αναγγελθέντων στόχων της ΕΕ για ουδέτερο ισοζύγιο αερίων θερμοκηπίου το 2050, καθώς και για μια αναθεώρηση επί τα βελτίω των στόχων του 2030.
Η αυξημένη ανάπτυξη λύσεων αποθήκευσης ενέργειας θα είναι υψίστης σημασίας για την επίτευξη αυτών των στόχων, καθώς επιτρέπει μια πιο οικονομική ενεργειακή μετάβαση, καθιστώντας ευκολότερη την ενσωμάτωση μεγάλων μεριδίων μεταβλητών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (vRES). Σε συμφωνία με το ρόλο της ΕΕ ως ηγέτιδας παγκοσμίως στις λύσεις καθαρής ενέργειας, είναι ζωτικής σημασίας η επένδυση στην έρευνα, η επίδειξη εφαρμογών και η ανάπτυξη της αποθήκευσης ενέργειας να συνεχίσουν να αποτελούν προτεραιότητα.
Η αποθήκευση ενέργειας θα στηρίξει την ενεργειακή μετάβαση σε ολόκληρη την Ευρώπη. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις βιομηχανικές περιοχές, και τις περιοχές με ένταση χρήσης άνθρακα και ενέργειας, αλλά και για τα νησιά.
Για τους λόγους αυτούς, η αποθήκευση ενέργειας θα αποτελέσει το κλειδί για τις διάφορες ενέργειες που θα αναληφθούν τα επόμενα δύο (2) χρόνια για την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, από την πρόταση για το Μηχανισμό Δίκαιης Μετάβασης έως τη στρατηγική έξυπνης ενσωμάτωσης του κλάδου. Πιστεύουμε ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ΕΕ θα δώσουν προτεραιότητα στην τεχνολογική ουδετερότητα, λαμβάνοντας υπόψη τη συμβολή όλων των διαφορετικών τεχνολογιών αποθήκευσης ενέργειας αντί να επιλέξουν νικητές και ηττημένους.
Η ενεργειακή μετάβαση δεν θα συμβεί χωρίς τους καταναλωτές και τις ενεργειακές κοινότητες, οι οποίες θα μπορούσαν επίσης να είναι καθαρές ενεργειακές κοινότητες «αποθήκευσης ενέργειας», χωρίς στοιχεία παραγωγής. Με το συμφωνημένο Πακέτο Καθαρής Ενέργειας, οι καταναλωτές θα διαδραματίζουν προοδευτικά έναν πιο ενεργό ρόλο. Ο καταναλωτής μπορεί να συμμετέχει στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας (μερικές φορές μέσω ενός συνόλου αγοραστών), να καταναλώνει τη δική του ηλεκτρική ενέργεια χωρίς να χρειαστεί να πληρώσει φόρους, ή ακόμη και να ζητήσει να έχει πρόσβαση στις διακυμάνσεις της χονδρικής τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό σημαίνει ότι οι καταναλωτές στο μέλλον θα έχουν μια οικονομική προστιθέμενη αξία για να έχουν μεγαλύτερες συσκευές αποθήκευσης, να εξισορροπήσουν την αντλία θερμότητας, τους ηλιακούς συλλέκτες, το ηλεκτρικό όχημα, κ.ο.κ., καθώς και να συναλλάσσονται στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας αξιοποιώντας τις δυνατότητες αρμπιτράζ καθώς και τις δυνατότητες υπηρεσιών των συστημάτων. Έτσι, η αποθήκευση ενέργειας συνδέει τη βιώσιμη παραγωγή ενέργειας με την οικονομική προστιθέμενη αξία για τους καταναλωτές.
Κατά την άποψή σας, ποιες θα είναι οι σημαντικότερες προκλήσεις για την αξιοποίηση του πλήρους δυναμικού των τεχνολογιών αποθήκευσης ενέργειας σε διάφορες εφαρμογές στις ευρωπαϊκές αγορές ενέργειας;
Με την έγκριση του Πακέτου Καθαρής Ενέργειας, η προσοχή έχει στραφεί τώρα σε άλλες προτάσεις πολιτικής, και ιδίως στη μακροπρόθεσμη στρατηγική για την απαλλαγή από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η επιτροπή von der Leyen πρότεινε μια Πράσινη Συμφωνία για την Ευρώπη, η οποία ταυτόχρονα χαράσσει μια στρατηγική για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, διασφαλίζοντας συγχρόνως την ευημερία και την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ και των πολιτών της. Σύμφωνα με τον προτεινόμενο από την Επιτροπή Νόμο για το Κλίμα, ο οποίος θα υποβληθεί προς ψήφιση τον Μάρτιο, 2020, ο στόχος του 2050 για την ουδετερότητα του κλίματος θα καταστεί υποχρεωτικός στόχος στη νομοθεσία. Η αποθήκευση ενέργειας μπορεί να διαδραματίσει καίριο ρόλο στην πρωτοβουλία αυτή, καθώς αποτελεί προϋπόθεση για την ενσωμάτωση υψηλότερων μεριδίων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ενώ παράλληλα υποστηρίζει την αποτελεσματική λειτουργία του δικτύου και την ολοκλήρωση του κλάδου.
Έρχονται πολλές σημαντικές πρωτοβουλίες πολιτικής που θα έχουν σημαντικές συνέπειες για τη βιομηχανία αποθήκευσης. Η ταχεία υλοποίηση του Πακέτου Καθαρής Ενέργειας και η εξασφάλιση μιας εξέχουσας θέσης για την αποθήκευση ενέργειας στη νομοθεσία για την Πράσινη Συμφωνία είναι και οι δύο απαραίτητες στο άμεσο μέλλον. Άλλα θέματα που ενδιαφέρουν τον κλάδο είναι η βιωσιμότητα και ο οικολογικός σχεδιασμός για τις μπαταρίες, η μετατροπή ηλεκτρικής ενέργειας σε αέριο καύσιμο και το νέο Πακέτο Απανθρακοποίησης του Αερίου, η αυτοκίνηση, ο ρόλος της αποθήκευσης στον οικοδομικό τομέα μέσω του «έξυπνου δείκτη ετοιμότητας» και άλλα.
Είναι επιτακτική ανάγκη να συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε με τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής σε όλα τα επίπεδα σε ολόκληρη την Ευρώπη, ώστε να κατανοήσουμε την πολυπλοκότητα της επιχειρηματικής υπόθεσης της αποθήκευσης ενέργειας και των πολλών διαφορετικών υπηρεσιών που μπορεί να προσφέρει αυτή – και οι οποίες πρέπει να αμείβονται. Η βιομηχανία και οι αρμόδιοι για τη χάραξη πολιτικής πρέπει να συνεργαστούν σε ένα ευρύ φάσμα προτεραιοτήτων πολιτικής για τον σχεδιασμό έξυπνων και αποτελεσματικών μέτρων που μπορούν να διασφαλίσουν ότι η αποθήκευση ενέργειας φθάνει τα επίπεδα ανάπτυξης που απαιτούνται για την επίτευξη των στόχων απεξάρτησης από τον άνθρακα του 2030 και του 2050.
Ο EASE διοργάνωσε ένα ειδικό workshop για συστήματα αποθήκευσης ενέργειας για τα νησιά στις Βρυξέλλες τον περασμένο Νοέμβριο. Ποια ήταν τα γενικά συμπεράσματα που προέκυψαν; Όπως ίσως γνωρίζετε, η Ελλάδα έχει περίπου 140 κατοικημένα νησιά, που αποτελεί το 10% του συνόλου των κατοικημένων νησιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Από την άποψη αυτή, πώς βλέπετε τις προοπτικές για την Ελλάδα και τις ελληνικές επιχειρήσεις για να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν διάφορες τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο νησιωτικό περιβάλλον; Βλέπετε προοπτικές για αξιοποίηση της τεχνογνωσίας, δηλαδή εμπορική δυνατότητα ώστε να αξιοποιηθούν αυτές οι γνώσεις από ανεξάρτητα νησιωτικά ενεργειακά συστήματα εκτός Ελλάδας;
Τα νησιά αντιμετωπίζουν μοναδικές προκλήσεις όσον αφορά τη διασφάλιση ενός ασφαλούς και οικονομικά αποδοτικού ενεργειακού εφοδιασμού και χαρακτηρίζονται ως εξαιρετικοί πρωτοπόροι στη χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και στην ανάπτυξη έργων αποθήκευσης ενέργειας. Τα έργα αυτά όχι μόνο υπογραμμίζουν το ευρύ φάσμα τεχνολογιών και εφαρμογών αποθήκευσης, αλλά υπογραμμίζουν ορισμένα από τα θέματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν όσον αφορά τη μετάβαση στην ενέργεια και την εκτεταμένη απεξάρτηση από τον άνθρακα.
Ανεξάρτητα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε νησιού, τα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας είναι κατά κύριο λόγο χρήσιμα για την εξασφάλιση της απεξάρτησης από τον άνθρακα των νησιωτικών περιβαλλόντων. Κατά τη διάρκεια του workshop για την Αποθήκευση Ενέργειας στα Νησιά, μάθαμε από έργα αποθήκευσης ανά τον κόσμο που έχουν ήδη εφαρμόσει τεχνολογία αιχμής. Τέτοιες τεχνολογίες έχουν εφαρμοστεί στις Βερμούδες, στην Ελλάδα, στην Ιταλία, στη Γαλλία, στις Καναρίους Νήσους, στα νησιά Orkney (στη Σκωτία) και στην Ταϊβάν. Διαφορετικές λύσεις αποθήκευσης – μπαταρίες ιόντων λιθίου, υδροηλεκτρικοί σταθμοί, οι υπερσυμπυκνωτές, και υδρογόνο –τεχνολογίες που έχουν αποδείξει την ικανότητά τους να παρέχουν οικονομικά ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών, από τη μείωση των εκπομπών ορυκτών καυσίμων όταν συνδυάζονται με τις γεννήτριες, ντίζελ, στη δραστική μείωση του περιορισμού των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ή την παροχή βασικών υπηρεσιών δικτύου, όπως η στρεφόμενη εφεδρεία για την αποτροπή της αποκοπής φορτίου και των διακοπών ρεύματος.
Το workshop τόνισε ότι μια επιτυχημένη επιχειρηματική υπόθεση για την αποθήκευση πρέπει να υποστηρίζεται από μια κατάλληλη αγορά και ένα ρυθμιστικό πλαίσιο. Το αποθαρρυντικό ρυθμιστικό περιβάλλον, η αβεβαιότητα στις μακροπρόθεσμες επενδύσεις και η έλλειψη κοινωνικής αποδοχής παραμένουν, στις περισσότερες περιπτώσεις, το βασικό εμπόδιο για την ανάπτυξη έργων αποθήκευσης ενέργειας.
Προς το παρόν, η πιο σημαντική επιχειρηματική περίπτωση είναι να αντικατασταθεί μέρος της παραγωγής ενέργειας από συστήματα ντίζελ που υπάρχουν στα νησιά με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σε συνδυασμό με αποθήκευση ενέργειας. Αυτό έχει το πλεονέκτημα ότι αποφεύγεται ο περιβαλλοντικός κίνδυνος μεταφοράς πετρελαίου στα νησιά, μειώνοντας παράλληλα την εκπομπή αερίων ρύπων και το συνολικό μεταβλητό κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Επομένως, το ουδέτερο ισοζύγιο διοξειδίου του άνθρακα αποτελεί την επόμενη πρόκληση για τα νησιά αυτά και η εξεύρεση της βέλτιστης ισορροπίας μεταξύ ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αποθήκευσης ενέργειας και καυσίμων με ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα για εφεδρική παραγωγή ενέργειας είναι πρωταρχικής σημασίας.
Πολλά νησιά έχουν υιοθετήσει από πολύ νωρίς ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και κατά συνέπεια παρουσιάζουν μερικές από τις πρώτες υλοποιήσεις έργων αποθήκευσης ενέργειας στον κόσμο. Τα έργα αυτά όχι μόνο παρουσιάζουν την ποικιλία των τεχνολογιών και εφαρμογών αποθήκευσης, αλλά και αποτελούν ενδιαφέρουσες μελέτες περιπτώσεων για το ευρύτερο ενεργειακό σύστημα. Τα νησιά προσφέρουν μια ματιά στο μέλλον, δίνοντας ένα παράδειγμα για το πώς τα μη διασυνδεδεμένα συστήματα θα μπορούσαν κάποια μέρα να ενσωματώνουν πολύ υψηλά ποσοστά διείσδυσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, εξασφαλίζοντας παράλληλα την αποδοχή από τις τοπικές κοινότητες.
Ο Όμιλος EUNICE ENERGY GROUP (EEG) και η ΔΕΗ είναι τα Ελληνικά μέλη του EASE. Θα θέλατε να δώσετε μια ιδέα για το πώς θα μπορούσαν να επωφεληθούν περισσότερο οι ελληνικές εταιρείες ενέργειας από τον EASE και τις δραστηριότητές του; Πώς θα μπορούσαν να προωθηθούν οι νέες εφαρμογές αποθήκευσης ενέργειας στην Ελλάδα, όπως ο Υβριδικός Σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας τουEUNICEENERGYGROUP(EΕG) στο νησί της Τήλου, στο ευρύτερο ευρωπαϊκό πλαίσιο;
Τα ελληνικά μέλη του ΕASE, ο Όμιλος EUNICE ENERGY GROUP (EEG) και η ΔΕΗ, επωφελήθηκαν κυρίως από την πλατφόρμα για νέες ιδέες και λύσεις στον τομέα της αποθήκευσης ενέργειας που παρέχει ο EASE σε όλα τα μέλη του. Με τον EASE να λειτουργεί ως μια κοινή, ενιαία φωνή για την αποθήκευση στην Ευρώπη, τα μέλη μας κατέχουν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα μαθαίνοντας για το μελλοντικό σχεδιασμό της αγοράς και τις επιχειρηματικές υποθέσεις πριν από τις επίσημες δημοσιεύσεις και την εφαρμογή τους.
Όντας ένας δραστήριος συμμέτοχος στον EASE, ο EEG όχι μόνο κερδίζει εμπειρογνωμοσύνη από την ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών με άλλους φορείς που εμπλέκονται σε αυτόν τον κλάδο, αλλά επωφελείται επίσης από τη συμμετοχή του προβάλλοντας τις εφαρμογές αποθήκευσής και προωθώντας τις καινοτόμες λύσεις του στα βασικά ενδιαφερόμενα μέρη του κλάδου της αποθήκευσης σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η προβολή αυτή μπορεί επίσης να επιτευχθεί μέσω έργων που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ. Πράγματι, η πρόσβαση στην ευρωπαϊκή χρηματοδότηση είναι ένα ακόμη βασικό πλεονέκτημα για τα μέλη του EASE.
Συνολικά, η εμπειρία που αποκτήθηκε στο πλαίσιο του έργου στην Τήλο θα επιτρέψει στους συμμετέχοντες να αυξήσουν κλιμακωτά τις παρεχόμενες λύσεις προκειμένου να ικανοποιήσουν τις ανάγκες των μεγαλύτερων ενεργειακών συστημάτων. Επίσης, αυτή η γνώση θα είναι καθοριστική για τον ορισμό νέων σχεδίων αγοράς και επιχειρηματικών υποθέσεων.
Συμπερασματικά, η συμμετοχή του EEG στις δραστηριότητες του EASE προσδίδει μεγάλη προστιθέμενη αξία και επιτρέπει στον EASE και στα μέλη του να αντλήσουν διδάγματα από τις εμπειρίες του. Εκτιμούμε ιδιαίτερα την εμπιστοσύνη που επιδεικνύει ο EUNICE ENERGY GROUP (EEG) στον EASE και προσβλέπουμε να συνεργαστούμε για να καταστήσουμε την Ευρώπη μια ήπειρο με ουδέτερο ισοζύγιο διοξειδίου του άνθρακα μέχρι το 2050.